نخستین بار ژان پیردیگارد مرکز باستانشناسی آن هنگام را از آثار یگانه و بسیار ارزشمندی که با برپایی سد رضاشاه کبیر برای همیشه در زیر آب دریاچهی پشت این سد مدفون میشد، آگاه نمود. در این راستا دکتر فیروز باقرزاده از پروفسور هنری رایت (استاد دانشگاه میشیگان) درخواست نمود که در طرحی آموزشی برای باستانشناسان جوان؛ به بررسی و شناسایی این منطقه بپردازد.
از اینرو در فوریه 1975 میلادی (بهمن و اسفند 1354 خورشیدی) نگارنده به همراه هنری رایت به بررسی کوتاهی در دشتگل پرداختیم. پس از آن در آوریل، می و ژوئن 1976 میلادی (فروردین، اردیبهشت و خرداد 1355 خورشیدی) با گروهی از باستانشناسان ایرانی (سیدمنصور سید سجادی، یحیی کوثری، الله شاهیده، هایده اقبال، اسماعیل بیانی و نگارنده)به بررسی کوتاهی در ایذه پرداختیم. این گروه به گمانهزنی در تپه سبزعلی و زبرجد نیز دست یازیدند.
دیگر بار در ژانویهی 1976 میلادی (زمستان 1355 خورشیدی) یغمایی و هنری رایت برای بررسی به ایوه رهسپار شدند. بازدهی همهی این بررسیها گزارشی است که بیشتر آنرا (جز گزارش ایوه و دشتگل به قلم یغمایی) هنری رایت نبشت و با نام بررسیهای باستانشناسی شمالشرقی خوزستان-1976 به چاپ رساند. آنچه بیش از همه تاسف برانگیز و غیرقابل بخشش است، اینکه هنری رایت نهتنها از این آثار ارزشمند به آسانی گذشت و تنها به بررسی کوتاه مدت و پراکندهای بیش نپرداخت و از آنها چشم پوشید، بل دوربین که کمترین ابزار یک سرپرست گروه میباشد و میبایست در بررسیهای کوتاه مدت به همراه داشته باشد، را نیز نداشت.
بیش ترین هدف از چاپ کتاب «چهاردههزار سال فرهنگ برای همیشه زیر آب رفت، (بررسیهای باستانشناسی در ایوه و دشت گل)»، برگردان پارسی آن (توسط سمیرا ایمنی) و آوردن عکسهای نگارنده میباشد، برای قدردانی از بختیاریهایی که گروه را یاری رساندند.
این کتاب را انتشارات کارنامک در 310 صفحه وزیری با جلد گالینگور به چاپ رسانده است. برای تهیه میتوانید به پیج اینیستاگرام زیر سفارش دهید.
@karnammak.publisher
@samira__imeni
طراحی جلد و پوستر: مهتا هوشمند مظفری